سخنان سرخپوستان بزرگ

[Dave_Doma]

ام اصلى: Native American Wisdom
گردآورى متون: گرگورى سى . آرون
عکس ها از: ادوارد شريف کرتيس
مترجم: شکوه عبداللهى
قطع: مربعى / جيبى
ناشر: ياهو

سرخپوستان بزرگ مى‌گويند يا Native American Wisdom کتابى است دو زبانه (فارسى / انگليسى) با ترجمه ى شکوه عبداللهى ، حاوى سخنان مردان بزرگ و رؤساى قبايل سرخپوست آمريکاى شمالى که در عين حکيمانه بودن بسيار نيز دلنشين مى باشد. در واقع مى ‌توان آنرا کتابى از سخنان قصار سرخپوستان ناميد.

اين سخنان توسط گرگورى سى آرون گردآورى شده و عکس هاى کتاب از ادوارد کرتيس است. درست است که اين تصاوير به صورت سياه و سفيد مى باشند ولى باز هم در انتقال حس زيبايى و آرامش به خواننده مؤثر عمل مى‌کنند.

مقدمه ى کتاب پيامى از رئيس سياتل است که در پاسخ به رئيس جمهور وقت آمريکا درباره ى پيشنهاد دولت مرکزى مبنى بر خريد زمين هاى سرخپوستان چنين مى گويد:


"چگونه مى ‌توان آسمان و يا گرماى يك سرزمين را خريد يا آنها را فروخت؟ تصور چنين چيزى براي ما دور از ذهن و بيگانه است. وقتي ما مالك طراوت هوا و شفافيت آبها نيستيم، چگونه مى ‌توان آنها را از ما خريد؟​

هر نقطه از خاک اين سرزمين براى مردم من مقدس است. هر برگ سوزنى و درخشان کاج، هر ساحل شنى اين سرزمين، مهى که در دل جنگل هاى تاريک پيچيده است، هر حشره اى که طبيعت را پاکسازى مى کند و صداى هر حشره، در زندگى و خاطرات مردم من مقدس است.​

شيره ى جارى در درختان اين سرزمين، حاصل خاطرات مردان سرخ است.​

وقتى مردان سفيد مى روند تا در ميان ستارگان گام نهند، مردگان آنها زادگاهشان را از ياد خواهند برد، اما مردگان ما هرگز اين سرزمين زيبا را که مادرِ مرد سرخ است از ياد نخواهند برد. ما بخشى از زمين هستيم و زمين بخشى از ماست. گل هاى عطر آگين خواهران ما و آهوان، اسب ها و عقاب بزرگ برادران ما هستند. صخره هاى بلند، شيره ى گياهان در دل سبزه زارها، گرماى بدن اسبان کوچک و انسان، همه به يک خانواده تعلق دارند."​


همه چيز در جهان دو گانه است. ما در ذهن خود دو گانه ايم، خوب يا بد. با چشم هاى خود دو گونه چيز مى بينيم، چيزهايى که زيبا هستند و چيزهايى که زشتند. دست راست ما براى صدمه زدن و در جهت شر و بدى به کار مى رود و دست چپ که نزديک به قلب است پر از مهربانى است. ممکن است يکى از پاهايمان ما را به راه بدى و شر پيش ببرد و پاى ديگرمان به سوى خوبى و نيکى. به همين دليل همه چيز دوگانه است، تماما دو گانه.

رئيس عقاب (لتاکتز - لسا)
قبيله ى پاونى

‌

تعليم کهن سرخپوست اين بوده که جدا کردن هر روينده اى که مى تواند رشد کند از زمين، کار اشتباهى است.
مى توان آن را قطع کرد اما نبايد از ريشه بيرونش آورد.
درخت ها و گياهان داراى روح هستند. هر وقت يک سرخپوست نيک بخواهد براى نياز خود، يکى از اين رويندگان را از ميان بردارد، اين کار را با اندوه و دعا براى بخشايش انجام مى دهد.


پاچوبى
قبيله ى شايان



من بر فراز دشت ها به دنيا آمده ام، جايى که باد آزادانه مى وزيد و هيچ چيز جلوى تابش خورشيد را نمى گرفت. من جايى به دنيا آمده ام که هيچ حصارى در آن نبود و همه چيز آزادانه نفس مى کشيد.
من همه ى رودها و جنگل هاى بين ريو گرانده و آرکانزاس را مى شناسم. در آن سرزمين شکار کرده و در آنجا به سر برده ام. من مانند پدران خود زندگى کرده و همانند آنها شادمانه زيسته ام.

دَه خرس (پارا - وا - سمم)
رئيس يامپارِتکا کٌمانچى




مرگى وجود ندارد، فقط جهانت تغيير مى کند.

سياتل
رئيس قبيله ى سوکواميش
‌‌

اين هم متن کامل پيام رئيس سياتل که در مقدمه ى ‌اين کتاب آمده:



چگونه مي‌توان آسمان و يا گرماي يك سرزمين را خريد يا آنها را فروخت؟ تصور چنين چيزي براي ما دور از ذهن و بيگانه است. وقتي ما مالك طراوت هوا و شفافيت آبها نيستيم، چگونه مي‌توان آنها را از ما خريد؟

هر نقطه از خاك اين سرزمين براي مردم من مقدس است. هر برگ سوزني و درخشان كاج، هر ساحل شني اين سرزمين، مهي كه در دل جنگل‌هاي تاريك پيچيده است، هر حشره‌اي كه طبيعت را پاكسازي مي‌كند، و صداي هر حشره، در زندگي و خاطرات مردم من مقدس است . . .
وقتي مردان سفيد مي‌روند تا در ميان ستارگان گام نهند، مردگان آنها زادگاهشان را از ياد خواهند برد. اما مردگان ما هرگز اين سرزمين زيبا را كه مادرِ مرد سرخ است، از ياد نخواهند برد. ما بخشي از زمين هستيم و زمين، بخشي از ماست. گل‌هاي عطرآگين، خواهران ما، و آهوان، اسب‌ها، و عقاب بزرگ، برادران ما هستند. صخره‌هاي بلند، شيره گياهان در دل سبزه‌زارها، گرماي بدن اسبان كوچك، و انسان، همه به يك خانواده تعلق دارند . . .

آب زلالي كه در نهرها و رودخانه‌هايش جاريست، نه‌تنها آب، بلكه خون نياكان ماست. اگر ما اين سرزمين را به شما بفروشيم، بايد به ياد داشته باشيد كه اين‌جا مقدس است، و بايد به فرزندان خود نيز بياموزيد كه اين‌جا سرزمين مقدسي است، و انعكاس هر گوشه آن، در آب‌هاي شفاف درياچه‌هايش، بازگوكننده حوادث و خاطرات مردم من خواهد بود. زمزمه آب، صداي نياكان من است.

رودخانه‌ها، برادران ما هستند، ما را سيراب مي‌كنند. قايق‌هاي ما را به پيش مي‌رانند، و كودكان ما را تغذيه مي‌كنند. اگر ما سرزمينمان را به شما بفروشيم، بايد همواره به ياد داشته باشيد، و به فرزندان خود نيز بياموزيد كه رودخانه‌ها برادران ما هستند، و از اين پس بايد مثل برادران خود، با آنها مهربان باشيد. ما مي‌دانيم كه مردان سفيد رفتار ما را درك نمي‌كنند. براي آنها يك بخش از زمين، با ساير بخش‌هاي آن فرقي نمي‌كند زيرا مرد سفيد، بيگانه‌اي است كه شبانه هر آن‌چه مي‌خواهد از زمين به يغما مي‌برد. براي او زمين مثل يك برادر نيست، بلكه مثل دشمن اوست. وقتي آن‌را تصرف كرد، باز هم به پيش مي‌رود. او مزار پدران خود را پشت سر مي‌نهد، و حق زاده شدن فرزندان خود را از ياد مي‌برد. او با مادرِ خود، زمين، و با برادر خود، آسمان، مثل اشيايي رفتار مي‌كند كه مي‌توان آنها را خريد، يا به يغما برد. يا اين‌كه مثل گوسفندان، يا جواهراتي درخشان به فروش رسانيد. او با سيري ناپذيري‌اش زمين را مي‌بلعد و نابود مي‌كند، و جز بياباني خشك و لم‌يزرع، چيزي در پشت سر خويش باقي نمي‌گذارد . . .


[​IMG]​


نمي‌دانم، راه ما با راه شما متفاوت است. منظره شهرهاي شما، چشمان مرد سرخ را مي‌آزارد. اما شايد اين براي آن باشد كه مرد سرخ، بدوي و بي‌تمدن است و چيزي نمي‌فهمد.
در شهرهاي مردان سفيد، هيچ مكان ساكت و آرامي وجود ندارد، جايي كه بتوان به هنگام بهار، صداي باز شدن برگ‌ها را شنيد، و يا جايي كه بتوان به صداي ملايم بال زدن حشرات گوش سپرد. اما شايد اين به‌خاطر آن باشد كه من، بدوي و بي‌تمدن هستم و چيزي نمي‌فهمم. هياهوي شهرها، گوش را مي‌آزارد. اگر انسان نتواند فرياد مرغ شب، و يا گفتگوي قورباغه‌هايي كه شبانگاه در كنار بركه‌اي گرد آمده‌اند را بشنود، زندگي چه معنايي مي‌تواند داشته باشد؟ من يك مرد سرخ هستم و چيزي نمي‌فهمم. سرخپوست‌ها صداي ملايم باد را بر سطح بركه‌ها، و بوي باد آميخته با طراوت باران و يا عطر درختان كاج را دوست دارند . . .

آدمي بدون جانوران چه خواهد كرد؟ اگر همه حيوانات از ميان بروند، انسان به‌خاطر تنهايي و انزواي عظيم روحش خواهد مُرد. زيرا هر آنچه كه براي جانوران رُخ دهد، خيلي زود براي انسان نيز رُخ خواهد داد. همه چيز به هم پيوسته است.

بايد به فرزندان خود بياموزيد كه زمين زير پايشان، خاكستر نياكان ماست، و بايد به اين سرزمين، حرمت نهند. به فرزندان خود بگوييد كه اين زمين، سرشار از روح اجداد ماست. به فرزندان خود بياموزيد كه زمين، مادر ماست، همان‌گونه كه ما اين‌را به فرزندان خود آموختيم. هر آن‌چه كه بر زمين روا گردد، بر پسران زمين نيز روا خواهد شد.

انسان، تار تقدير را نمي‌تند، بلكه او خود نيز تنها رشته‌اي تنيده در ميان اين تار است. هر آن‌چه بر اين تار روا دارد، بر خود روا داشته است . . .



هيچ يک از پرندگان ، حتى آنهايى که از يک گونه اند ، شبيه هم نيستند. همينطور حيوانات و انسان ها. دليل اينکه واکان تانکا *، دو پرنده ، حيوان و يا انسان را کاملا شبيه هم خلق نکرده اين است که واکان تانکا هر يک را آفريده تا بى مانند باشد و بر خود تکيه کند.

تيرانداز
قبيله ى تتون سو



* واکان تانکا (Wakantanka) : "روح بزرگ" قبيله ى داکوتا

[shimask70]

جالب هست جهانبینی سرخپوست ها.